Ukoliko sve bude teklo po planu, crnogorski dio Prokletija, najneistraženiji, najzamršeniji, ali po mnogima i najljepši planinski masiv u Evropi, do kraja godine postaće novi, peti po redu nacionalni park.
Crnogorske Prokletije su manji dio posebne planinske skupine, između Dinarida i šarskih planina, čiji se najveći dio nalazi u Albaniji. Planinski vijenci su dugački oko 70 kilometara, a najviši planinski grebeni su Maja jezerce (2.694 metra) na albanskoj teritoriji, Đeravica (2.656 metara) na srpskoj i Maja Kolata (2.530) i Bogićevica (2.358 metara) na crnogorskoj teritoriji.
Oštri nazubljeni grebeni, nepristupačni vrhovi, duboki cirkovi, strme, vertikalne litice, brojna izvorišta rijeka nijesu pokvareni ljudskom rukom. Na crnogorskoj strani, u podnožju planina smješteni su Plav i Gusinje. U blizini Gusinja nalaze se Ali-pašini izvori, tu su i mnogobrojna planinska jezera, a najpopularnija su Plavsko, Ridsko i Visitorsko. Visitorsko je naročito zanimljivo zbog plovećeg ostrva koje se formiralo na njegovoj površini. Legenda, koja je isprepletana sa istinom, kaže da je ostrvo postalo od nekadašnjeg splava, koji su na jezeru napravili stočari da bi na njemu sklanjali svoja stada od divljih zvijeri.
- Zavod za zaštitu prirode, opština Plav i JP “Nacionalni parkovi Crne Gore”, pokrenuli su inicijativu za proglašenje tog prostora nacionalnim parkom. Realizacija inicijative podrazumijeva izradu studije, a u sljedećoj fazi i Prostornog plana područja posebne namjene i Programa razvoja i zaštite. Inicijativa je dostavljena Vladi, a u okviru međunarodnih projekata, Zavod je preko Ministarstva zaštite životne sredine i Ministarstva kulture kandidovao projekat “Crnogorske Prokletije, novi naciona-lni park u Crnoj Gori”, i očekujemo podršku za njegovu realizaciju - kazao je “Vijestima” direktor Zavoda mr Zlatko Bulić.
On je istakao da je taj projekat prezentiran i ekspertskoj misiji za biodiverzitet EU, UNEP-u, IUCN-u, UNESCO-u, kao i predstavnicima REC-a i drugih stranih organizacija, prilikom njihove posjete Crnoj Gori tokom prošle i početkom ove godine.
- Kako Prokletije pripadaju južnim dijelom Albaniji, jedan od ciljeva projekta je da se one u cjelini svestrano prouče i jednoga dana predlože UNESCO-u za upis na listu svjetske prirodne i kulturne baštine, pa su već u prošloj godini preduzeti određeni koraci na ostvarivanju saradnje sa Biološkim institutom Univerziteta u Tirani i Univerzitetom u Skadru - kazao je Bulić.
Prema riječima savjetnika u Ministarstvu zaštite životne sredine i uređenja prostora Lazarele Kalezić, područje plavskog dijela Prokletija je potencijalni nacionalni park i prema važećem Prostornom planu sa preliminarno definisanom površinom od 14.000 hektara.
- Da bi Proletije postale nacionalni park, prvo treba uraditi obaveznu studiju izvodljivosti. Dosadašnja istraživanja Zavoda za zaštitu prirode izdiferencirala su najznačajnije prostorne cjeline u smislu buduće zaštite. Područje istraživanja u tom projektu je planinski ekosistem Prokletija koji pripada opštini Plav, u kome su zastupljena planinska staništa Karanfil, Vezirova brada, Maja Kolata, Maja Rosit, Bogićevica, Trojan, Karaula, Popadija, Zastan, Visitor, Greben i druge, rijeke Grnčar, Vruja i Trokutska rijeka, i doline Grbaja i Ropojana. Dosadašnja ekološka istraživanja tog područja su dala indikacije da izuzetne predione i pejzažne osobine i bogat biodiverzitet imaju alpska zona koja uključuje Nedžinat, Babine gore, Crni krš, Babino polje, Bivoljak, jezerce i Karaula, rječni baseni Grlje i Ropojana sa Ali-pašinim izvorima, Grnčar, Ljuča i Plavsko jezero, greben Goleša i Čardaka, uključujući zonu Hridskog jezera, zona Visitorskog jezera i zona Volušnice. Pored ekoloških, studija bi prikazala i glavne kulturne i socioekonomske vrijednosti istraživanog područja - kazala je Kalezić.
Ona je istakla da Vlada kandiduje taj plan u projektu “Obezbjeđenje zaštite biodiverziteta i održivo korišćenje u ekoregionu Dinaridi u Crnoj Gori”, koji bi finansirao Globalni fond za životnu sredinu (GEF).
- S obzirom na to da se na odluku GEF-a još čeka, Vlada je odlučila da samostalno krene u izradu dokumentacije za proglašenje nacionalnog parka, a da se buduća sredstva od GEF-a utroše za zaštitu i održivo korišćenje Pro-kletija. Sve u svemu, Prokletije bi taj status trebalo da dobiju do kraja godine - kazala je Kalezić.
Zaštićena područja trenutno obuhvataju 7,2 odsto teritorije Crne Gore ili 13.812 kvadratnih kilometara. Vlada je, međutim, odredila i dodatna područja koja bi trebalo da bude zaštićena u kategoriji nacionalnih parkova, regionalnih parkova i spomenika prirode i zaštićenih predjela, što čini dodatnih 18,9 odsto teritorije pod zaštitom.
Planirano je da se za nacionalni park predlože Prokletije, a da regionalni parkovi budu planine Komovi, Sinjajevina sa Šarancima, Maglić, Bioč i Volujak, Ljubišnja, Orjen, Rumija, Turjak i Hajla. Spomenici prirode bili bi Platije - srednji dio kanjona Morače, kanjon Cijevne do Dinoše i kanjon Male Rijeke. U kategoriji zaštićeni pejzaži našli bi se planine Visitor i Zeletin, brezove šume na planini Obzovica i područje sliva rijeke Morače.
Inicijativa za životnu sredinu i bezbjednost za centralnu Aziju, Kavkaz i jugoistočnu Evropu, koju su 2002. godine pokrenuli Program za životnu sredinu UN, OEBS, UNDP i NATO, predložila je da se masiv Prokletije proglasi parkom mira.
- Cilj Inicijative je da podrži prekogranični okvir saradnje u vezi sa pitanjima životne sredine, da promoviše mir, stabilnost i saradnju u oblasti održivog razvoja. Ministarstvo je podržalo predlog inicijative da se masiv Prokletija proglasi parkom mira. Dogovoreno je da se o toj temi razgovara direktno sa državama kojima pripadaju - Srbijom, odnosno Kosovom, Crnom Gorom i Albanijom. Projekat park mira finansiraće se iz sredstava austrijske agencije za razvoj (ADA) - kazao je "Vijestima" savjetnik u Ministarstvu zaštite životne sredine i uređenja prostora Dragutin Grgur.
Crnogorske Prokletije su manji dio posebne planinske skupine, između Dinarida i šarskih planina, čiji se najveći dio nalazi u Albaniji. Planinski vijenci su dugački oko 70 kilometara, a najviši planinski grebeni su Maja jezerce (2.694 metra) na albanskoj teritoriji, Đeravica (2.656 metara) na srpskoj i Maja Kolata (2.530) i Bogićevica (2.358 metara) na crnogorskoj teritoriji.
Oštri nazubljeni grebeni, nepristupačni vrhovi, duboki cirkovi, strme, vertikalne litice, brojna izvorišta rijeka nijesu pokvareni ljudskom rukom. Na crnogorskoj strani, u podnožju planina smješteni su Plav i Gusinje. U blizini Gusinja nalaze se Ali-pašini izvori, tu su i mnogobrojna planinska jezera, a najpopularnija su Plavsko, Ridsko i Visitorsko. Visitorsko je naročito zanimljivo zbog plovećeg ostrva koje se formiralo na njegovoj površini. Legenda, koja je isprepletana sa istinom, kaže da je ostrvo postalo od nekadašnjeg splava, koji su na jezeru napravili stočari da bi na njemu sklanjali svoja stada od divljih zvijeri.
- Zavod za zaštitu prirode, opština Plav i JP “Nacionalni parkovi Crne Gore”, pokrenuli su inicijativu za proglašenje tog prostora nacionalnim parkom. Realizacija inicijative podrazumijeva izradu studije, a u sljedećoj fazi i Prostornog plana područja posebne namjene i Programa razvoja i zaštite. Inicijativa je dostavljena Vladi, a u okviru međunarodnih projekata, Zavod je preko Ministarstva zaštite životne sredine i Ministarstva kulture kandidovao projekat “Crnogorske Prokletije, novi naciona-lni park u Crnoj Gori”, i očekujemo podršku za njegovu realizaciju - kazao je “Vijestima” direktor Zavoda mr Zlatko Bulić.
On je istakao da je taj projekat prezentiran i ekspertskoj misiji za biodiverzitet EU, UNEP-u, IUCN-u, UNESCO-u, kao i predstavnicima REC-a i drugih stranih organizacija, prilikom njihove posjete Crnoj Gori tokom prošle i početkom ove godine.
- Kako Prokletije pripadaju južnim dijelom Albaniji, jedan od ciljeva projekta je da se one u cjelini svestrano prouče i jednoga dana predlože UNESCO-u za upis na listu svjetske prirodne i kulturne baštine, pa su već u prošloj godini preduzeti određeni koraci na ostvarivanju saradnje sa Biološkim institutom Univerziteta u Tirani i Univerzitetom u Skadru - kazao je Bulić.
Prema riječima savjetnika u Ministarstvu zaštite životne sredine i uređenja prostora Lazarele Kalezić, područje plavskog dijela Prokletija je potencijalni nacionalni park i prema važećem Prostornom planu sa preliminarno definisanom površinom od 14.000 hektara.
- Da bi Proletije postale nacionalni park, prvo treba uraditi obaveznu studiju izvodljivosti. Dosadašnja istraživanja Zavoda za zaštitu prirode izdiferencirala su najznačajnije prostorne cjeline u smislu buduće zaštite. Područje istraživanja u tom projektu je planinski ekosistem Prokletija koji pripada opštini Plav, u kome su zastupljena planinska staništa Karanfil, Vezirova brada, Maja Kolata, Maja Rosit, Bogićevica, Trojan, Karaula, Popadija, Zastan, Visitor, Greben i druge, rijeke Grnčar, Vruja i Trokutska rijeka, i doline Grbaja i Ropojana. Dosadašnja ekološka istraživanja tog područja su dala indikacije da izuzetne predione i pejzažne osobine i bogat biodiverzitet imaju alpska zona koja uključuje Nedžinat, Babine gore, Crni krš, Babino polje, Bivoljak, jezerce i Karaula, rječni baseni Grlje i Ropojana sa Ali-pašinim izvorima, Grnčar, Ljuča i Plavsko jezero, greben Goleša i Čardaka, uključujući zonu Hridskog jezera, zona Visitorskog jezera i zona Volušnice. Pored ekoloških, studija bi prikazala i glavne kulturne i socioekonomske vrijednosti istraživanog područja - kazala je Kalezić.
Ona je istakla da Vlada kandiduje taj plan u projektu “Obezbjeđenje zaštite biodiverziteta i održivo korišćenje u ekoregionu Dinaridi u Crnoj Gori”, koji bi finansirao Globalni fond za životnu sredinu (GEF).
- S obzirom na to da se na odluku GEF-a još čeka, Vlada je odlučila da samostalno krene u izradu dokumentacije za proglašenje nacionalnog parka, a da se buduća sredstva od GEF-a utroše za zaštitu i održivo korišćenje Pro-kletija. Sve u svemu, Prokletije bi taj status trebalo da dobiju do kraja godine - kazala je Kalezić.
Zaštićena područja trenutno obuhvataju 7,2 odsto teritorije Crne Gore ili 13.812 kvadratnih kilometara. Vlada je, međutim, odredila i dodatna područja koja bi trebalo da bude zaštićena u kategoriji nacionalnih parkova, regionalnih parkova i spomenika prirode i zaštićenih predjela, što čini dodatnih 18,9 odsto teritorije pod zaštitom.
Planirano je da se za nacionalni park predlože Prokletije, a da regionalni parkovi budu planine Komovi, Sinjajevina sa Šarancima, Maglić, Bioč i Volujak, Ljubišnja, Orjen, Rumija, Turjak i Hajla. Spomenici prirode bili bi Platije - srednji dio kanjona Morače, kanjon Cijevne do Dinoše i kanjon Male Rijeke. U kategoriji zaštićeni pejzaži našli bi se planine Visitor i Zeletin, brezove šume na planini Obzovica i područje sliva rijeke Morače.
Inicijativa za životnu sredinu i bezbjednost za centralnu Aziju, Kavkaz i jugoistočnu Evropu, koju su 2002. godine pokrenuli Program za životnu sredinu UN, OEBS, UNDP i NATO, predložila je da se masiv Prokletije proglasi parkom mira.
- Cilj Inicijative je da podrži prekogranični okvir saradnje u vezi sa pitanjima životne sredine, da promoviše mir, stabilnost i saradnju u oblasti održivog razvoja. Ministarstvo je podržalo predlog inicijative da se masiv Prokletija proglasi parkom mira. Dogovoreno je da se o toj temi razgovara direktno sa državama kojima pripadaju - Srbijom, odnosno Kosovom, Crnom Gorom i Albanijom. Projekat park mira finansiraće se iz sredstava austrijske agencije za razvoj (ADA) - kazao je "Vijestima" savjetnik u Ministarstvu zaštite životne sredine i uređenja prostora Dragutin Grgur.
2 коментара:
"Divlja" više ili manje nije bitno, ono što je važno je da kada čovjek pročita ovako sumiranu LJEPOTU crnogorskih planina, ne može ostati ravnodušan! Naravno, kao što si nas sve podsjetila ovim tekstom, tim prije to treba čuvati i sačuvati!
"DO KRAJA GODINE PROKLETIJE POSTAJU PETI NACIONALNI PARK" Nadam se da hoće,mislim da su Zavod za zaštitu prirode,opština Plav i JP “Nacionalni parkovi Crne Gore” trebali dosta ranije da pokrenu ovu inicijativu,ali bolje i sad nego...
Постави коментар